Osoby uchodźcze z niepełnosprawnością wzroku

Co musisz wiedzieć?

1. Jeżeli chcesz porozmawiać z osobą niewidomą, dotknij jej ramienia lub dłoni.
   Będzie wtedy wiedziała, że zwracasz się do niej, nawet jeśli nie zna języka polskiego. Nie podnoś głosu, by osoba nieznająca Twojego języka nie pomyślała, że na nią krzyczysz.
   

2. Wykorzystaj funkcję mówienia w translatorach.
   Internetowe translatory i aplikacje mają opcję wypowiedzenia na głos tłumaczonych zwrotów.

3. Na początku rozmowy przedstaw się i powiedz, kim jesteś.
   Np. wolontariuszem, funkcjonariuszem służb, ratownikiem. To ważne, by osoba niewidoma wiedziała, z kim rozmawia.

4. Zaoferuj pomoc w przestrzeni.
   Możesz poprowadzić osobę niewidomą w miejsce, którego szuka. Jeżeli osoba poprosi o instrukcję dojścia na miejsce, używaj opisów przestrzeni i punktów orientacyjnych, nie mów “tam”, “tutaj”. Upewnij się, że osoba wie, jak wrócić. Możesz poczekaj i odprowadzić na miejsce, z którego wyruszyliście.

5. Prowadząc osobę niewidomą pozwól, by to ona złapała Cię za rękę tuż nad łokciem.
   To najbezpieczniejszy i najczęściej wykorzystywany sposób wspólnego przemieszczania się. Nigdy nie łap białej laski, z którą porusza się osoba niewidoma.

Gdzie szukać wsparcia?

Polski Związek Niewidomych uruchomił Infolinię dla osób uchodźczych z niepełnosprawnością wzroku. 

Numer telefonu: +48 536 434 692. Infolinia jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 14:00.

Więcej informacji o wsparciu Polskiego Związku Niewidomych.

---

Osoby uchodźcze g/Głuche i słabosłyszące

Co trzeba wiedzieć?

1. Język migowy to podstawowy język osób Głuchych.
   W Ukrainie funkcjonuje ukraiński język migowy.
   Niektóre osoby Głuche odczytują mowę z ust i/lub wspomagają się słuchem.

2. To Głuchy wybiera sposób komunikacji.
   Zaproponuj pisanie na kartce lub na telefonie. Możesz wspomóc się gestykulacją.
   Poinformuj o możliwości skorzystania z tłumaczenia na język migowy online.

3. Nie krzycz! Mów wyraźnie i naturalnie.
   Jeżeli rozmówca Cię o to poprosi, mów głośniej.

4. Odsłoń usta. Pamiętaj o tym, aby Twoje usta były cały czas widoczne.
   Zdejmij maseczkę, nie odwracaj się, utrzymuj kontakt wzrokowy.
   Jeżeli możesz, wybierz miejsce cichsze i dobrze oświetlone.

5. Towarzyszy Ci tłumacz języka migowego?
   Zawsze zwracaj się do osoby Głuchej. Nie patrz na tłumacza.

6. Używaj słów „głuchy”, „niesłyszący”.
   Określenie „głuchoniemy” jest obraźliwe.

Gdzie szukać wsparcia?

Bartosz Marganiec stworzył stronę z najważniejszymi informacjami dla Głuchych osób uchodźczych:

GlusiUchodzcy.pl.

Możesz skorzystać ze słownika wizualnego stworzonego przez studentki i studentów pierwszego roku School of Form Uniwersytetu SWPS.

---

Osoby uchodźcze z niepełnosprawnością ruchową

Co trzeba wiedzieć?

1. Nie decyduj za osobę, czy potrzebuje pomocy.
   Kiedy chcesz pomóc osobie z niepełnosprawnością, zawsze zapytaj „Czy pomóc?”
   i „Jak pomóc?”. 

2. Jeżeli pomagasz przeprowadzić osobę na wózku, uważnie patrz na drogę.
   Nie zatrzymuj się nagle, bo osoba może wypaść z wózka, jeżeli nie ma stabilizacji.

3. Mów: osoba z niepełnosprawnością, osoba na wózku, osoba o kulach.
   Nie używaj słowa “kaleka” ani “inwalida”. Są to słowa negatywnie nacechowane.

4. Nigdy nie łap osoby na wózku za koła!
   Są to elementy ruchowe, a podnoszenie za nie powoduje natychmiastowy upadek.

5. Spytaj, czy osoba potrzebuje sprzętu ułatwiającego funkcjonowanie.
   Skontaktuj się z Fundacją Kulawa Warszawa.

Gdzie szukać wsparcia?

Fundacja Kulawa Warszawa oferuje wsparcie w zdobyciu sprzętu dla osób uchodźczych z niepełnosprawnością ruchu.

Adres mailowy: ukraina@kulawawarszawa.pl lub fundacja@kulawawarszawa.pl.

Numer telefonu: +48 796 866 601.

---

Osoby uchodźcze w spektrum autyzmu

Co trzeba wiedzieć?

1. Przedstaw się. Nie wymagaj kontaktu wzrokowego.
   Mimo to mów bezpośrednio do osoby, by wiedziała, że zwracasz się właśnie do niej. Przedstaw się, tak aby osoba była pewna, kim jesteś.

2. Zaproponuj rozmowę przez translator, jeżeli nie mówisz po ukraińsku.
   Przedstaw narzędzie, pokaż jak działa.
   Jeśli osoba nie będzie mówić, spróbuj porozumieć się z nią za pomocą symboli lub piktogramów.

3. Bądź konkretny oraz dosłowny.
   Wypowiadaj się, używając prostych słów, nie używaj dwuznacznych sformułowań.
   Jeżeli w rozmowie z tą osobą nie uzyskałeś odpowiedzi na swoje pytanie, powtórz je jeszcze raz, daj tej osobie czas na przygotowanie odpowiedzi.

4. Od razu pokazuj, co masz na myśli.
   Np. jeżeli mówisz, jak dotrzeć do jakiegoś miejsca, pokaż tej osobie instrukcję wzbogaconą o ilustracje, a najlepiej zaprowadź ją do tego miejsca.

5. Rozmawiaj z osobą w spektrum autyzmu w cichym i spokojnym miejscu.
   Takie miejsce powinno być pozbawione intensywnych bodźców typu rażące światło, tłum ludzi, głośne dźwięki.

6. Możesz zauważyć nietypowe zachowania takie jak podskakiwanie, wydawanie odgłosów, powtarzanie słów.
   Nie zwracaj na to uwagi. To zachowania, dzięki którym osoba w spektrum może pozbyć się nadmiaru emocji oraz poczuje się lepiej.

Gdzie szukać wsparcia?

Fundacja JiM oferuje wsparcie dla osób uchodźczych w spektrum autyzmu oraz ich bliskich.

Numer telefonu: +48 789 288 996.

Pobierz Informator dla osób z Ukrainy oraz Symbole PECS, pomocne do nawiązania komunikacji obrazkowej. 

Materiały zostały opracowane przez Fundację JiM.

---