Koncepcja
Posmakuj Warszawy to wspólny projekt Fundacji Kultury bez Barier i stołecznych instytucji kultury.
Naszym celem jest rozwój widowni osób z niepełnosprawnościami oraz wypromowanie oferty kulturalnej skierowanej do tej grupy odbiorców. Wybraliśmy kuchnię jako motyw przewodni naszych wydarzeń. Kulinaria pozwalają nam snuć historie naszych rodzin i przodków, przybliżać kultury dalekich zakątków Ziemi, opowiadać o ważnych wydarzeniach, zmianach społecznych, a także dostarczać przyjemności. Sposobów narracji tego tematu jest niezliczona ilość, a dodając do tego integrujący charakter gotowania, tworzymy idealną płaszczyznę do organizacji dostępnych wydarzeń.
Aktywności kierujemy do osób z niepełnosprawnością wzroku, słuchu, autyzmem oraz niepełnosprawnością intelektualną. Zgodnie z ideą organizowanych przez nas wydarzeń, będą one dostępne dla każdego zainteresowanego udziałem. Wśród propozycji nie zabraknie: warsztatów kulinarnych, warsztatów o kulturze gotowania, wykładów spacerów oraz pokazów filmowych.
Kalendarz kulinarny
Wydarzenia w ramach programu Posmakuj Warszawy były dla nas wszystkich wielkim odkryciem, podróżą nie tylko kulinarną, ale też w głąb dostępności, naszych wzajemnych potrzeb, relacji międzyludzkich i wzajemnego zrozumienia. Warszawa ma smak różnorodności i radości ze wspólnego przebywania.
2019
13.07.2019 – Sobota z kuchnią lewantyńską (Muzeum Azji i Pacyfiku)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością wzroku.
Żyzny Półksiężyc to miejsce, w którym rozwinęły się wielkie cywilizacje starożytnego Bliskiego Wschodu i w którym od tysięcy lat uprawia się rośliny strączkowe, winorośl i zboża. Rośliny te stały się podstawą kuchni tego regionu i do dziś rośliny stanowią jej ważny element i są podstawą wielu potraw. Wspólnie przygotowaliśmy hummus i słodkości z pasty sezamowej.
23.07.2019 – Warsztaty kulinarne w Wilanowie (Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością wzroku.
Jak „smakowała” Warszawa lat 20. i 30.?
Podczas kulinarnej podróży przyglądaliśmy się menu restauracji dawnej Warszawy! Dowiedzieliśmy się jaką transformację przeszła kuchnia w tamtych czasach, oraz zastanawialiśmy się, co zostało w niej ze spuścizny kuchni staropolskiej. Następnie pod okiem profesjonalnych kucharzy oraz z pomocą edukatorów kulinarnych stworzyliśmy dania według przepisów z książek kucharskich z początku XX w.
04.09.2019 – Warsztaty kulinarne w Wilanowie (Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością słuchu.
Jakie przepisy znajdowały się w pierwszych polskich książkach kucharskich? Jakie smaki dominowały w kuchni barokowej? Wspólne udało nam się przyrządzić dwa z nich, czyli „KURCZĘTA, ABY MIAŁY SMAK KWICZOŁÓW”; oraz ulubiony deseru króla Jana III Sobieskiego.
05.09.2019 – Kubek, szklanka, filiżanka (Muzeum Warszawy)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością intelektualną.
Oglądając elementy zastawy stołowej, poznaliśmy zwyczaje z nią związane. Wśród eksponatów Gabinetu Sreber szukaliśmy rzeczy potrzebnych do przygotowania i podawania herbaty. Dowiedzieliśmy się, co to jest buliera, dlaczego dawniej cukier zamykano na klucz, które naczynia służyły do przygotowania esencji. Na koniec delektowaliśmy się ulubioną herbatą.
26.10.2019 – Gluty w kosmosie w Wolskim Centrum Kultury (Wolskie Centrum Kultury)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o dzieciach (4-8 lat) ze spektrum autyzmu.
Odkryliśmy razem różnorodność tekstur, faktur i całą gamę kolorów, które na co dzień spotykamy w kuchni. Ugniataliśmy, przelewaliśmy, mieszaliśmy, obserwowaliśmy,
a przede wszystkim eksperymentowaliśmy różnokolorowe makarony, ryże i masy.
12.11.2019 – Kulinaria w filmie (Fundacja Kultury bez Barier)
Seanse z audiodeskrypcją, lektorem, napisami dla niesłyszących na sali była rozłożona pętla indukcyjna.
Smakowite seanse filmowe, były prawdziwą ucztą dla oka. Rozsmakowaliśmy się w daniach kucharzy z różnych zakątków świata. Ich dania były kulinarnymi dziełami sztuki oddziałującymi na wszystkie zmysły. Obejrzeliśmy dokumenty „Chef Flynn – najmłodszy kucharz świata” oraz „Noma my Perfect Storm”. Dzięki przygotowanym makietom dań, każdy mógł dowiedzieć się jak wyglądały sporządzone przez nich dania.
16.11.2019 – Kiszone cytryny i rzepa w kolorze denaturatu (Muzeum Azji i Pacyfiku)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością słuchu.
Jesień, szaro za oknem. Brakuje owoców i świeżych warzyw. Na stole coraz częściej pojawiają się klasyki środkowoeuropejskiego jadłospisu – kiszone ogórki i kapusta. Jak się okazało nie tylko Europa kisi. Podczas warsztatu poznaliśmy kiszonki z krajów arabskich. Według przepisu przygotowaliśmy pachnące kiszone cytryny oraz rzepę, która przybrała obłędny fioletowy kolor.
30.11.2019 – Warsztaty kreatywne: Coraz bliżej święta… (Wolskie Centrum Kultury)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością słuchu.
Już niecały miesiąc dzieli nas od Bożego Narodzenia – najwyższy czas zabrać się za piernikowe dekoracje. Zapraszamy na niepowtarzalny warsztat z tworzenia świątecznych kalendarzy, by móc w słodkiej atmosferze odliczać kolejne dni do świąt. Podczas warsztatów kreatywnych własnoręcznie udekorowaliśmy pierniki i skomponowaliśmy aromatyczną herbatę. To wszystko połączyliśmy w wyjątkowy kalendarz, by z każdym kolejnym grudniowym dniem odkrywać nowe smaki, aromaty i wprowadzać całą rodzinę w bożonarodzeniowy nastrój.
04.12.2019 – Spakujmy to razem w Muzeum Warszawy (Muzeum Warszawy)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością intelektualną.
Aby nie rozlać mleka i nie rozsypać mąki, potrzebujemy opakowań. Dzięki nim produkty są bezpieczne. Pudełka, butelki, puszki i torebki pełnią także inne funkcje. Wyznaczają odpowiednią wagę, dostarczają informacji, reklamują towary. Przyjrzeliśmy się różnym formom, materiałom i zdobieniom opakowań. Na podstawie oglądanych przedmiotów stworzyliśmy własne opakowania, idealne na świąteczny prezent.
29.11.2019 – Martwa natura ze smakiem (Muzeum Narodowe w Warszawie)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością wzroku.
Dojrzałe arbuzy, aromatyczne wina, chrupiące migdały. Ułożone w piękne kompozycje potrawy, smakołyki i rarytasy są popisem kunsztu artysty. Namalowane tak realistycznie, jakby były na wyciągnięcie ręki. Każdy z elementów martwej natury ma także znaczenie symboliczne. Ich odszyfrowanie pozwala poznać ukryty sens dzieła.
11.12.2019, 16.12.2019 i 19.12.2019 – Chanuka – święto świateł (Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Warsztaty zostały stworzone z myślą o dorosłych w spektrum autyzmu, osobach z niepełnosprawnością wzroku i młodzieży w spektrum autyzmu.
Chanuka to wyjątkowe święto w żydowskiej tradycji. Dowiedzieliśmy się, jakie jest jego znaczenie, jakie są zwyczaje i przede wszystkim co się podczas niego przygotowuje do jedzenia. Zgodnie z tradycyjnym przepisem przygotowaliśmy chałkę i korzenne pierniczki.
2020
14.01.2020, 17.01.2020 – Tu Bi Szwat – Nowy Rok Drzew (Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością wzroku, osobach z niepełnosprawnością słuchu.
Piętnastego dnia miesiąca szwat, na przełomie stycznia i lutego, kiedy u nas trwa zima, w innej części świata drzewa migdałowca budzą się do życia. To znak, że czas na święto Tu bi Szwat. Poznaliśmy kulinarne oblicze tego święta. Inspirując do stworzenia dań, były owoce drzew. Do przygotowania smakołyków użyliśmy migdałów, śliwek, orzechów i daktyli. Tego dnia sprawiliśmy, że wiosna zawitała do nas trochę wcześniej.
29.02.2020 – Posmakuj Muzeum (Muzeum Narodowe w Warszawie)
Oprowadzanie w Polskim Języku Migowym z tłumaczeniem na polski język foniczny.
Podczas spotkania poznaliśmy najsmaczniejsze dzieła sztuki. Soczyste winogrona i brzoskwinie, wykwintne homary i ostrygi, egzotyczne cytryny i arbuzy, pospolite pory i cebule. Namalowane z niezwykłym kunsztem wyglądają jak prawdziwe. Każde z warzyw, owoców, potraw ma swoje symboliczne znaczenie. Ułożone w staranne kompozycje martwe natury z jedzeniem są zagadkami, których rozwiązaniem zajęliśmy się podczas oprowadzania.
13.06.2020, 27.06.2020 – Graficzny obraz Zachęta (Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki)
Warsztaty online zostały stworzone z myślą o rodzinach z dziećmi w spektrum autyzmu.
Podczas mini cyklu dwóch warsztatów, połączyliśmy świat jedzenia ze światem sztuki. Wykorzystaliśmy warzywa i owoce do tworzenia unikatowych dzieł.
25.06.2020, 27.06.2020 – Kuchnia nieoczywista. Zupa migdałowa (Muzeum Łazienki Królewskie)
Warsztaty online zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością słuchu.
Odkryliśmy królewskie potrawy serwowane podczas obiadów czwartkowych. Były one wprowadzeniem do poznania otoczenia, w którym przyrządzał swoje dania „pierwszy kuchmistrz w Europie” Paul Tremo. Aby pełniej rozsmakować się w zaplanowanym na pierwsze spotkanie menu zobaczyliśmy sale jadalne i kuchnie mieszczące się w Łazienkach Królewskich. Warsztaty były także okazją do zgłębienia letniej rezydencji króla Stanisława Augusta „od kuchni”: poznania przestrzeni dla służby, organizacji spiżarni czy wyposażenia kuchennego magazynu. Podczas warsztatów zgodnie z recepturą Paula Tremo przygotowaliśmy „zupę migdałową na sześć osób” – potrawę powszechnie rozpoznawaną w minionych stuleciach, łączoną z tradycją zamożnych polskich stołów. Fuzję degustowanych smaków łagodnych, słodkich i kwaśnych uzupełniła opowieści o nowinkach wprowadzonych do monarszego jadłospisu przez nadwornego kuchmistrza.
Zapraszamy do lektury artykułu pt. „Królewska kuchnia Paula Tremo. Zupa nieoczywista” Otwiera się w nowym oknie., gdzie znajdą Państwo recepturę przyrządzenia zupy migdałowej według zaleceń królewskiego kuchmistrza Paula Tremo.
02.07.2020, 4.07.2020 – Wegetarianin vs. sarmata. Nowatorska sałata włoska (Muzeum Łazienki Królewskie)
Warsztaty online zostały stworzone z myślą o osobach w spektrum autyzmu, osobach z niepełnosprawnością wzroku.
Na jakie menu mogli liczyć jarosze w XVIII wieku? Co było wówczas uprawiane na grządkach warzywnych, a jakie rośliny stanowiły nowość i wyzwanie kulinarne. Które potrawy powodowały niesmak, a które zyskiwały aprobatę ucztujących?
O sałatach i bulwach, pierwszych ogródkach warzywnych i buraczanej ostoi polskości rozmawialiśmy przygotowując włoską sałatę przepisu J.P. Pana Paula Tremo. Degustując samodzielnie przygotowaną potrawę zastanawialiśmy się czy serwowanie dań na modę francuską mogło stanowić przyczynek klęski towarzyskiej, a nawet politycznej w oświeceniowej Rzeczpospolitej.
Zapraszamy do lektury artykułu pt. „Królewska kuchnia Paula Tremo. Polskie ogrodowiny włoskim sposobem sporządzane” Otwiera się w nowym oknie., gdzie znajdą Państwo recepturę przyrządzenia sałaty włoskiej według przepisu królewskiego kuchmistrza Paula Tremo (dla czterech osób).
03.09.2020, 05.09.2020 – Smak końca lata. Komputy, kasztany i ser z jabłek (Muzeum Łazienki Królewskie)
Warsztaty online zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością wzroku.
Jak smakowało lato w XVIII wieku? Czym królewski kuchmistrz raczył Stanisława Augusta podczas jego letnich pobytów w Łazienkach Królewskich? Jakie miłe dla podniebienia przetwory były popularne w dobie oświecenia?
O komputach, marmoladach i esencjach owocowych rozmawialiśmy przygotowując jarmuż z kasztanami według przepisu Paula Tremo. Zastanawialiśmy się nad innymi nieoczywistymi dzisiaj smakami z przeszłości jak ser z jabłek czy marynowany szczaw. Podczas warsztatów przyjrzeliśmy się również sposobom przechowywania przetworów oraz organizacji królewskiej spiżarni i magazynu sprzętów kuchennych.
Zapraszamy do lektury artykułu pt. „Królewska kuchnia Paula Tremo. Jarmuż z kasztanami” Otwiera się w nowym oknie., gdzie znajdą Państwo recepturę przyrządzenia jarmużu z kasztanami według przepisu królewskiego kuchmistrza Paula Tremo (dla czterech osób).
21.09.2020 – Warsztaty kulinarne w Wilanowie (Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie)
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością słuchu.
Podczas warsztatów kulinarnych przenieśliśmy się w czasy XX-lecia międzywojennego. Czy smak niepodległości czuć było nie tylko w powietrzu, ale również na talerzu? Na te pytani odpowiedziały nam książki kulinarne z epoki oraz barwna narracja prowadzona przez edukatorów kulinarnych. Soczewką przez którą przyjrzeliśmy się kuchni międzywojnia był “Paryż Północy”, czyli międzywojenna Warszawa. Udaliśmy się w wyjątkową podróż przemierzając warszawskie ulice w poszukiwaniu smacznych potraw i wysublimowanych dań.
Była to niezwykle bogata kulinarna mozaika – kuchnia domowa, bazarowy “street food”, czy menu wykwintnych restauracji.
04.10.2020 – Spacer Przepis na Stare Miasto (Fundacja Kultury bez Barier
Warsztaty zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością wzroku i niepełnosprawnością ruchu.
Torcik wuzetka, śledź a la minóg, pieczony jesiotr, tort śledziowy, bułka z duszonymi pieczarkami i kapłon w sosie octowym – to tylko kilka przepisów, które poznaliśmy poznając Stare Miasto i Bulwary Wiślane od kuchni. Spacerowaliśmy śladem polskich królów – smakoszy i odkryliśmy gdzie dla nich gotowano i gdzie rosłych ich ulubione owoce. Zastanawialiśmy się co wspólnego miały wiślane ryby i warszawska syrenka. Przypomnieliśmy kulinarny skandal, który zakończył niezależność Mazowsza od Korony Polskiej.
14.11.2020 – Fabryka czekolady (Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki)
Warsztaty rodzinne online stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością słuchu, osób niewidomych i spektrum autyzmu.
Inspiracją do warsztatów była galeria portretów „Artyści” Tymona Rogalskiego prezentowana na wystawie „Co dwie sztuki to nie jedna”. Tymon Rogalski, młody rysownik,stworzył galerię portretów różnych artystów. Na wystawie „Co dwie sztuki to nie jedna” zostały one powieszone jeden obok drugiego, w kilku rzędach, na długiej ścianie. Wyglądem przypominały tabliczki czekolady, rozpakowane i ułożone jedna obok drugiej. Dawniej często na opakowaniach tabliczek czekolady widniały portrety znanych osób. Teraz częściej niż portrety spotykamy imiona, jak chociażby Danusie, Pawełki czy Grześki. Czy po smaku czekolady — a każda przecież smakuje inaczej! — można rozpoznać czyj portret był na opakowaniu albo jakie nosi imię?
Rozmawialiśmy o smakach i tym, jak mogą nam się kojarzyć z konkretnymi osobami czy miejscami. Sami uruchomiliśmy fabrykę czekoladek i każdy stworzył własne czekoladkowe historie, dodając przyprawy, ale i opowieści o osobie, z którą się ten smak kojarzy.
18.11.2020, 25.11.2020 – Szykowne smaczki (Muzeum Warszawy)
Warsztaty online zostały stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnością intelektualną i spektrum autyzmu.
Jakie znaczenie ma strój? Czy jest tylko okryciem? Czy możemy z niego wyczytać coś więcej?
W czasie zajęć przyjrzeliśmy się strojom na obrazach z różnych epok. Przedmioty z Gabinetu Ubiorów Warszawskich przybliżyły nam temat dodatków, także tych kulinarnych. To dzięki nim stroje warszawiaków olśniewały. W części warsztatowej wykonaliśmy swój oryginalny dodatek. Oczywiście pasujący do naszego ulubionego stroju.
Materiały edukacyjne
Smaki przeszłości, wirtualny spacer – Muzeum Warszawy
Jak wyglądało codzienne życie dawnej Warszawy? Skąd warszawianki i warszawiacy mieli wodę? Gdzie wyrzucano śmieci? Czy na Rynku było miejsce dla Syrenki? Gdzie odbywał się handel? Kto pilnował bezpieczeństwa? Czy naprawdę każdy miał pod łóżkiem nocnik? Na wszystkie pytania można znaleźć odpowiedź podczas wirtualnego spaceru uliczkami Starego Miasta. Dla uczestników spaceru przygotowaliśmy quiz i mapę do samodzielnych wędrówek.
Więcej niż curry – miniprzewodnik po indyjskich przyprawach, film edukacyjny – Muzeum Azji i Pacyfiku
Kuchnia indyjska staje się coraz bardziej popularna w Warszawie. Znamy ją przede wszystkim z niezwykle aromatycznych, kremowych dań. Efekt ten tworzą przyprawy – ich mieszanki i kompozycje nazywane masalami. Odkryliśmy ich tajemnice i sekretne, czasem zaskakujące, składniki w naszym miniprzewodniku po indyjskich przyprawach. Do filmowego przewodnika przygotowaliśmy zestawy omawianych przypraw. Wszystkie przyprawy były zapakowane w oddzielne woreczki opatrzone podpisami w brajlu.
Nie tylko curry – indyjskie dania jednogarnkowe, film edukacyjny – Muzeum Azji i Pacyfiku
W kolejnej odsłonie filmu o przyprawach indyjskich zachęcaliśmy do rozsmakowania się w potrawach z południa i północy Indii. Wykorzystaliśmy poznane aromatyczne przyprawy nasze zmysły mogą przenieść się do kraju masali. Oglądając film można dowiedzieć się jak przygotować Upme – wytrawną owsiankę i dal tadke – zupę z soczewicy.
Dla chętnych przygotowaliśmy zestawy ze składnikami. Wszystkie zestawy zostały zapakowane w słoiki opatrzone podpisami. Zestawy przygotowali kucharze z Caffe MIASTO.
Freegańska Wola – film edukacyjny – Wolskie Centrum Kultury
Wolskie Centrum Kultury, które w dużej mierze stawia na budowanie aktywnej i twórczej wspólnoty lokalnej oraz edukację w zakresie ekologii przygotowało materiał filmowy z udziałem mieszkańców Woli, sąsiadów oraz bywalców WCK.
W filmie udział wzięły sąsiadka – aktywistka ruchu freegańskiego oraz zaprzyjaźniona niewidoma Tiktokerka. Dziewczyny najpierw odzyskały wrzucone do kontenera na bazarze dobre do spożycia owoce i warzywa, a następnie improwizowały kulinarnie we wspólnej, sąsiedzkiej przestrzeni Klubokawiarni WCK. Film promowany w czasie międzyświątecznym miał uświadomić odbiorcom, jak wiele jedzenia marnuje się w tym okresie i zachęcić do dzielenia się żywnością.
Filmy podsumowujące projekt
Przepis na dostępność – podsumowanie projektu Posmakuj Warszawy
Przepis na dostępność – podsumowanie projektu Posmakuj Warszawy (audiodeskrypcja)
Materiały do pobrania
Partnerzy
- Muzeum Narodowe w Warszawie
- Muzeum Azji i Pacyfiku
- Muzeum Warszawy
- Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
- Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
- Wolskie Centrum Kultury
- Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
- Muzeum Łazienki Królewskie
